Tip onayı, motorlu araçlar, römorklar, iki veya üç tekerlekli araçlar, tekerlekli tarım veya orman traktörleri, bu araçların parça, aksam veya sistemleri ve bazı teknik ünitelerin, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan ilgili yasal düzenlemelere uygun olduğunun ve gerekli uygunluk değerlendirme çalışmalarından geçtiğinin onaylanması işlemidir.
Herhangi bir motorlu aracın, römorkun, motosikletin veya traktörün trafiğe tescil edilebilmesi için, uygunluk belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belgenin düzenlenebilmesi için de bu araçların araç tip onayı belgesine sahip olması gerekmektedir.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2009 yılında yayınlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT), araçların yapım ve kullanım açısından karayollarına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek için, ayrıca bu yönetmelik kapsamına giren bütün yeni araçların ve bu araçlarda kullanılan sistem, parça ve ayrı teknik ünitelerin tescil, satış ve hizmete girmesini kolaylaştırmak için, tip onayı uygulamasının esaslarını düzenlemek amacı ile çıkarılmıştır. Bu yönetmelik çıkarılırken Avrupa Birliği ülkelerinde bu konuda çıkarılmış birçok direktif dikkate alınmıştır (örneğin, 2015/758, 2015/166, 2015/45, 1171/2014, 540/2014, 214/2014, 136/2014, gibi direktifler). Ülkemizde, Avrupa Birliği direktiflerinin tamamı uyumlulaştırmış ve ilgili yasal düzenlemeler yürürlüğe konulmuştur.
Yönetmeliğe göre onay kuruluşu, bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tip onayından veya tek bir araç onayından sorumlu olan, yetkilendirme sürecini yürüten, onay belgelerini düzenleyen, gerektiğinde geri çeken, teknik servisleri görevlendiren ve üretici firmaların yükümlülüklerini yerine getirmesini temin eden üye ülkelerdeki kuruluşlar ve ülkemizde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’dır.
Bakanlık tarafından tip onayı işlemlerinde şu yasal düzenlemeler esas alınmaktadır:
- Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği
- Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği
- İki ve Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği
Tip onayı belgesi, bu yönetmeliklere göre onay kuruluşu tarafından düzenlenen belgedir. Bu belgeyi almak için teknik servisler tarafından, araçlara ait aksam, sistem veya ayrı teknik ünite ile ilgili uygunluğun raporlanması gerekmektedir. Teknik servis, test ve değerlendirme çalışmaları yapmak amacı ile onay kuruluşu tarafından görevlendirilmiş bir kuruluştur. Bu kuruluş bugün Türk Standartları Enstitüsü’dür.
